"Er wordt continu van ons gevraagd om ons aan te passen aan de omgeving" aldus Janine Godderij (Gerardts)

Toen Janine Godderij (Gerardts) eind 2014 bestuurder van corporatie De Veste in Ommen werd, had de bestuurder voor haar zo’n 20 jaar de visie van De Veste bepaald. ‘De werkwijze in de organisatie sloot echter niet meer aan bij wat de maatschappij aan dienstverlening verwachtte en wat De Veste bood.’

Janine besloot met de 50 medewerkers samen te onderzoeken hoe vraag en aanbod op elkaar aansloten. ‘Ik heb daarom persoonlijk gesproken met alle stakeholders en alle medewerkers. Alle mensen uit de organisatie werden bij die analyse betrokken.

We zagen een maatschappij die snel veranderde, waarin de spelers op het maatschappelijk middenveld, zoals woningcorporaties, enorm onder druk stonden en de wetgeving sterk aan het veranderen was. Er was een hele grote mismatch met onze diensten! Er moest dus iets veranderen.’ Al snel werd duidelijk dat De Veste op dat moment niet in staat was om die aanpassing zelf vorm te geven.

Anders kijken

‘Op dat moment ben ik erbij gehaald om De Veste te helpen vanuit de waarom het hoe en wat te formuleren’, vertelt organisatieadviseur Glenn Frijde. Janine vroeg zich af wat het bestaansrecht van de Veste was en hoe de organisatie moest worden ingericht. ‘Glenn heeft ons geïnspireerd om anders naar onze organisatie te kijken. Zo hebben wij belangrijke inzichten gekregen, bijvoorbeeld dat veranderen niet tijdelijk is.’

‘De versnelling en complexe omgevingsdynamiek maken dat een andere focus nodig is dan efficiency, de succesfactor die zo lang gold’, zegt Glenn. ‘Constante aanpassing is nodig als een soort nieuwe efficiency. Het tempo waarin een bedrijf zich kan aanpassen is de nieuwe bepalende succesfactor!’

Janine licht dit graag toe: ‘Er wordt continu van ons als corporatie gevraagd om ons aan te passen aan de omgeving. Gemeenten krijgen een andere rol, verenigingen worden een professionele gesprekspartner en de universiteit Twente krijgt steeds meer internationale studenten. Ook collega-woningcorporaties veranderen en daarmee onze positie ten opzichte van hen.’

Samenwerking

‘Een ander belangrijk inzicht dat jullie kregen, was over samenwerking’, merkt Glenn op. ‘Inderdaad, we zijn samenwerking gaan zien als de enige manier om te overleven. Samenwerking met gemeenten, verenigingen, zorginstanties en collega-corporaties. Maar ook intern zijn we ons op samenwerken gaan richten.’

‘Vanuit de visie van samenwerking tussen mensen die elk hun eigen talenten en drijfveren hebben, passen functieprofielen niet meer’, zegt Glenn. ‘Alles ging op de schop’, herinnert Janine, ‘We hebben de functieprofielen overboord gegooid en hebben zo’n 15 aandachtsgebieden geformuleerd, zoals communicatie en boekhouding. Voor elk aandachtgebied beschreven we de verantwoordelijkheden en iedereen mocht een aandachtsgebied kiezen. Dat was een gigantische verandering, want De Veste was een organisatie waarbij precies voorgeschreven was van hoe laat tot hoe laat je pauze had en hoe lang je een sigaretje mocht roken’, lacht ze. 

‘Door deze paradigmashift laten jullie nu iemands rol afhangen van zijn talent,’ zegt Glenn. ‘Toch was die overgang niet makkelijk. Gelukkig begreep de ondernemingsraad onze visie en konden we daar goed mee samenwerken. Maar voor een deel van de mensen is werken vanuit talent en samenwerking nog altijd moeilijk. Sommigen hebben het liefst een manager die zegt wat ze moeten doen.’ 

‘De rol van de manager is ook heel anders nu.’ 

‘Jazeker, managers zijn niet meer de inhoudsdeskundigen. Nou, soms wel door hun achtergrond maar medewerkers spreken hen niet aan op de inhoud. De rol van managers is om hun mensen te coachen, we noemen ze dus ook coaches.’ In het organogram van De Veste staan de coaches dan ook onder de medewerkers.

Zelf de regie nemen

Janine vertelt graag wat deze manier van dynamisch organiseren De Veste heeft opgeleverd. ‘Na een reorganisatie is een organisatie gewoonlijk intern gericht. Dat was nu niet; stakeholders waren heel snel enthousiast en we kregen allerlei positieve reacties. Ons maatschappelijk presteren is heel snel verbeterd. De buitenwereld zei al vrij snel: “Goh, die club doet nu de goeie dingen.” Een deel van de mensen van De Veste voelt zich uitgedaagd en neemt graag de verantwoordelijkheid. Ze denken graag zelf na en betrekken makkelijk collega’s uit andere aandachtsgebieden. En dat de verantwoordelijkheid laag in de organisatie ligt blijft altijd onderwerp van gesprek'.

‘Persoonlijk leiderschap is één van de eigenschappen van dynamisch organiseren’, refereert Glenn aan zijn boek Dynamisch organiseren. ‘Persoonlijk leiderschap appelleert aan geloof hebben in jezelf, eerlijkheid, het nemen van verantwoordelijkheid, je ontplooien en activiteiten oppakken die daadwerkelijk iets bijdragen. Hiermee inspireer je jezelf en anderen. Jongeren willen dit ten diepste ook en eisen dat van hun omgeving. Van leiders wordt verwacht dat zij de ruimte bieden om hun persoonlijk leiderschap te laten bloeien.’

Wendbaarheid is noodzakelijk om te overleven en vraagt andere manier van besturen

‘In onze branche geldt dat wendbaarheid noodzaak is om te overleven’, benadrukt Janine. ‘Die wendbaarheid vraagt een andere manier van besturen. Daarbij is het nodig om zelf de regie te nemen. We hebben te maken met heel veel regels, dat is zo. Maar binnen die regels kun je wel je eigen wereld creëren waarin je het verschil kunt maken. De Veste is bijvoorbeeld actief op Terschelling waar de gemeente geen woonvisie heeft. Toch hebben we met de gemeente prestatieafspraken gemaakt. Dat komt omdat we de relatie met de gemeente als een samenwerkingsverband zien.’ 

Seminar De wendbare corporatie

Janine en Glenn geven meer voorbeelden van samenwerken en dynamisch organiseren tijdens het seminar De Wendbare Corporatie op 27 september. Daar gaan ze verder in op de noodzaak van flexibiliteit om toekomstbestendig te worden en hoe je visie op organiseren daarin een cruciale rol speelt. ‘Om de veranderingen aan te kunnen, moeten we alles wat we weten durven loslaten.’

Janine Godderij (Gerardts)
Glenn Frijde
Sprekers seminar De Wendbare Corporatie

Datum: 25-06-2017