Investeren in leefbaarheid: de waarde van het praatje pot

Corporaties investeren weer meer in leefbaarheid. De noodzaak hiervan is helder. Er wordt door corporaties meer ingezet op meer sociaal beheer, het faciliteren van de ontmoeting in de buurt en er is meer aandacht en zorg voor gedifferentieerde wijken.

Maar deze hernieuwde aandacht voor Leefbaarheid vraagt wel om een andere manier van werken door professionals op de afdeling wonen. En dat 'faciliteren van ontmoeting', dat klinkt op papier mooi. Maar het vraagt om echt contact te maken met bewoners. Dat is vaak lastiger dan het lijkt. Wat kun je doen om ontmoeting te faciliteren?

De waarde van het “praatje pot”

Toen ik zelf bij een corporatie werkte, maakte ik regelmatig tijd om gewoon even in de wijk te zijn. Hierdoor leerde ik het gebied, de woningen en vooral de mensen kennen. Dat laatste vond ik soms wel lastig. Ik merkte bij mezelf dat ik te ongeduldig was en het tempo in het gesprek voor mij te laag lag. Ik moest in het begin echt leren om een “praatje pot” te voeren met bewoners.

Ook vergaderingen met bewonersgroepen waren voor mij een oefening in geduld. Het tempo en de dynamiek is totaal anders dan in een vergadering met professionals. Ik ervaarde wel dat dit een goed contact opleverde. Er ontstond een vertrouwensband. Hierdoor kreeg ik veel nuttige inzichten in sociale verbanden in de wijk. Hierdoor loste ik onder meer een aantal lang slepende overlastzaken op.

De buurtantropoloog

In de loop van de jaren kreeg ik het echter steeds drukker. Een praatje pot of even blijven hangen na een vergadering in het buurthuis schoot er vaker bij in. Later in mijn loopbaan huurde ik een bureau in om leefbaarheidsprojecten op te zetten.

Ze begrootten in hun project een groot aantal uren “buurt-antropoloog”. Toen ik ze vroeg wat dit inhield, kwam ik erachter dat ze in feite een beetje rondhingen in de buurt, praatjes maakten met mensen en de sfeer gingen opsnuiven. “Wat gek dat we daar een bureau voor moeten inhuren!” Maar mijn collega’s en ikzelf hadden hier inmiddels helemaal geen tijd meer voor. En ik merkte dat ik het nog moeilijker vond dan vroeger om het professionele tempo te verlagen en echt de tijd te maken die nodig is voor een goed contact.

De waan van de dag regeert

Als ik nu op de werkvloer van een doorsnee corporatie kom, ligt het tempo nóg hoger. De waan van dag regeert. Medewerkers reageren vooral op klachten en meldingen. Daar worden ze ook op aangestuurd.

Deze "waan van de dag" heeft een aantal ongunstige affecten:

• Problemen waarover geen meldingen binnen komen, worden niet gezien en dus niet aangepakt. En juist in die complexen waar veel leefbaarheidsproblemen zijn, wordt vaak opvallend weinig geklaagd.
• De organisatie werkt reactief. Terwijl veel leefbaarheidsproblemen eenvoudig voorkomen kunnen worden. Door in de wijk te zijn en meer contacten met bewoners te hebben, komen problemen in beeld voordat ze escaleren.
• Medewerkers voeren vooral hun werk op kantoor uit, achter de pc en aan de telefoon. Ze komen nog maar weinig in de wijk. Het gevoel met de wijk wordt zo ook minder. En als medewerkers al in de wijk komen, komen ze daar met een gericht doel en hebben ze haast. Er is geen tijd voor een praatje pot of even rondhangen om het oor ter luister te leggen.

Lummeltijd: even de wijk in!

Om weer contact te maken met bewoners is een andere werkwijze nodig. Serieus werk maken van leefbaarheid gaat nooit lukken als mensen die dat werk moeten doen gegijzeld zijn in het reactieve proces. 

De eerste stap is om wijkprofessionals en woonconsulenten uit de waan van de dag te bevrijden. Maak het reactieve proces minder belangrijk. Vraag niet langer dat ze hele dag bereikbaar zijn. Verwacht niet dat ze binnen 24 uur reageren op alle meldingen. Vraag niet langer dat elke actie en elke minuut rendeert.

Daarmee komt ruimte. Ruimte om gewoon even de wijk in te gaan. Een rondje te lopen door het complex. En de tijd te nemen en de sfeer te proeven. Daarmee leg je de basis voor verbinding.

Ik kan me voorstellen dat je nu denkt: Leuk dat lummelen, maar waar halen we in hemelsnaam de tijd vandaan? Het kán, maar vraagt wel om een aantal lastige keuzes. En laten we die lummeltijd ook vooral niet direct vertalen in een nieuwe "KPI"...

Aan de slag?

Tijdens de interactieve training Leefbaarheid: Beleid en Organisatie wordt ingegaan leefbaarheid en beleid, achtergronden van leefbaarheid maar ook hoe we grip kunnen krijgen en wat de actuele ontwikkelingen van corporaties vragen. We bespreken de "goede en slechte" maar bovenal leerzame praktijkvoorbeelden.

En natuurlijk is er ruimte voor eigen praktijkvoorbeelden. Zo kunt u na de training met nieuwe inspiratie aan de slag met leefbaarheid binnen uw organisatie en mét uw stakeholders.

De training Modern Sociaal beheer: Leefbaarheid 2.0, helpt de uitvoerende medewerkers om op een planmatige wijze de woonomgeving in een complex of gebied en het bewonersgedrag te verbeteren.

Harry Vlaar
Trainer Kjenning

Datum: 30-11-2022