Maak afspraken SMART! Behalve als je dochter wil fietsen.

Onze dochter had laatst afgesproken met haar volleybalteam dat ze op de fiets naar de wedstrijd zouden gaan. Maar, als het zou regenen moesten ze wel met de auto worden gebracht. En als het te hard waaide ook.

De voorwaarde van de regen was makkelijk. Het regent wel of niet. Dat is lekker zwart-wit. Maar de voorwaarde van te hard waaien was iets minder smart. Want wat is dan te hard. En maakt het uit van welke kant de wind komt? Heeft iedereen dezelfde middelen of zijn er meiden met en zonder elektrische fiets?

“Te hard waaien” kun je nog concreet maken door “vanaf tegenwind windkracht 4” af te spreken, voor zowel de heen- als terugweg en daarbij rekening houdend met de minst krachtige fietser.

U begrijpt, mijn gesprek met mijn dochter over het wel of niet fietsen vond ik inmiddels leuker dan mijn dochter. Gelukkig hielp de regen de betreffende ochtend om de beslissing overzichtelijk te houden.

Leerdoelen formuleren

Met leerdoelen formuleren gaat het vaak ongeveer hetzelfde. Ik wil beter kunnen reageren op… Ik wil meer weten van… Ik wil begrijpen hoe… Ik wil meer inzicht in…

Tja. Echt heel smart zijn ze vaak niet. Dat zien we ook bij intakes die wij voorafgaand aan opleidingen doen. Gelukkig hebben we er vaak wel gevoel bij, wat we bedoelen met de woorden zoals meer, minder en beter.

Op z’n minst geeft het aan waar je leervraag ongeveer zit. Of over wie, als het over teams, collega’s of leidinggevenden gaat. Want als je iets zegt zoals: “Ik wil dat mijn mensen klantvriendelijker werken”, is dat natuurlijk slechts een wens. Geen leervraag. De leervraag ligt toch bij jezelf. Je wilt zelf iets kunnen, doen (of juist niet doen), waardóór het team klantvriendelijkere gesprekken voert…

Op leerdoelen formuleren kun je afstuderen. Dan doen sommige mensen dan ook. Zover hoef je natuurlijk niet te gaan . Toch is het wel goed om het soms allemaal net even iets concreter te maken. Iets meer SMART. Niet om flauw te doen, zoals ik wel bij mijn dochter deed. Maar wel om voor jezelf je doel helder te krijgen. Wanneer ben je tevreden? En waarom ben je daar dan tevreden mee? Wat heb je dan bereikt, wat doe je dan beter?

Het helpt jezelf ook met het scherp krijgen van je vraag. En het helpt ons om jou echt verder te helpen.

Sla dan natuurlijk niet door

Ooit was tijdens ISO 9001 audits bij mijn vorige werk het idee ontstaan om leerdoelen niet alleen SMART te maken, maar achteraf ook nog het financieel rendement te bepalen. De ROI: Return on investement. Dus wat verdienen we terug van de investering.

Bijhouden en berekenen van de ROI kost tijd, veel overleg aan de voorkant en nog meer aan de achterkant, om ook de ‘winst’ na de opleiding in kaart te brengen. Niet alleen van de persoon, maar ook van de directe omgeving. Want als iemand een cursus heeft gevolgd, heeft dat altijd (positieve of negatieve) invloed op collega’s. En daarbij moet je ook nog alle andere omstandigheden die een onbewust effect veroorzaken uitsluiten. Het effect van een toevallige gelijktijdige aanpassing in het werkproces of ICT systeem moet je natuurlijk wel buiten de cursuseffecten houden.

Kortom, vaststellen van "rendement van leren" is een wetenschap op zich. En dat gaat ook echt verder dan de cijfermatige evaluaties waarmee we opleidingen willen vergelijken op “kwaliteit”. Want de opleiding die voor de ene persoon een 9 was, kan voor de andere, omdat die het al wist of omdat het niet direct over zijn situatie of werk ging, slechts een magere 6 zijn.

KISS: Keep it stupid simple : dus doen wat nodig is.

Dat opleidingen een investering zijn, daar zijn wij het volledig mee eens. Dat je daarbij moet kijken of het de beste investering is, en het probleem niet ook op een goedkopere, andere wijze kan worden opgelost, dat zit diep in onze genen.

Daarom kijken wij ook altijd kritisch naar wat nu echt nodig is om te leren tijdens de opleiding. Waar besteden we tijd aan en waar dus ook niet, wat kunnen deelnemers buiten de contacttijd doen, welke onderwerpen krijgen nadruk en welke kunnen we wel overslaan. En ná het bepalen van de inhoud en de doelen volgt pas de vraag welke vorm daarbij past. Eerst het wat. Dan het hoe.

Misschien is daarom onze visie best KISS: Doen wat nodig is. Niet meer en niet minder. Maatwerk waar het moet.

Overigens hebben we het bij de ISO audit destijds gehouden op het niveau van leerdoelen SMART maken, daar zit echt de meeste winst, vooral om te bepalen wat er nu echt nodig is en welke oplossing daarbij dan zou passen.

Thuis zal ik het de volgende keer ook maar KISS houden als de fietsvraag weer voorbij komt. En mijn tip: doe dat ook met je aanstaande ontwikkelgesprek.

Eddy Bonthuis
directeur Kjenning

Datum: 16-11-2022